Merhaba Sevgili Dostlar!
   Okuldaki görevim esnasında bazı yazılar yazmaya çalışıyor ve görevimi aksatmamaya özen gösteriyorum. Bu kapsamda bir haftadan beri iki konu üzerinde epeyce durdum bunlardan bir tanesi "Nakşi Gülü" bunu bitirmeyi maalesef başaramadım. Diğeriyse "Atatürk ve Müzik" kısmet bugüneymiş ki bu yazıyı tamamlayabildim.

Kıymetli Dostlarım!
     Beni yakinen tanıyanlar iyi bilirler ben sanat müziğine daha doğrusu eski şarkılara hayran olan birisiyim. Eski şarkılar insanları daima bir yerden almış başka bir yere götürmüştür. Gazi Paşa'nın da bu  fikirde olduğunu düşünüyorum.  Çünkü; Gazi Paşa hem sanat anlayışı bakımından geleceğe rehberlik etmiş hem de halkın daha aydın bir yapıya bürünmesini sağlamıştır. Şimdi uzun lafın kısası konuya ufaktan giriş yapalım. 

Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 42 yaşında 1923 senesinde temeli  yeni atılan Türkiye Cumhuriyeti'nde, her şeye yeniden başlamak durumunda kalmıştı. Bu yenilik ve değişimlerin içerisinde müzik, en başlarda gelmekteydi. Atatürk, müziğe verdiği değeri her fırsatta dile getirirdi ve bu sebeple de musiki de yapılacak tüm değişikleri bir devrim olarak görürdü. 

Atatürk’e göre ulus olabilmenin en büyük ve hatta tek şartı, ortak kültüre sahip olmaktı. Müzik ise bir milletin kültürünün yapı taşlarındandır. Bu sebeple tüm kurumlar değiştirilirken ve yenilenirken, musiki konusunun da üzerinde durulması gerekmekteydi. Fakat, dönemin şartlarında bu durum elbette oldukça zordu. Çünkü, müzikte yapılacak olan herhangi bir devrim, kökleri çok eskiye dayanan Osmanlı müziğinin yüzyıllık bir alışkanlığını değiştirmekti.

   Atatürk, müzik devriminin en zor devrimlerden biri olduğunu söyle belirtiyor;  müzik devriminin kişiye iç dünyasını önce unutturmayı, daha sonra da yeni bir aleme yöneltmesi gerektiğini belirtmişti. Ne kadar zor bir devrim olsa da yapılması gereken bir devrim olduğunu her fırsatta dile getiren Atatürk, Alman bir gazeteci ile yaptığı röportajda, Yeni Türkiye’nin Avrupa ile arasında dört yüz yıllık bir fark olduğunu söylemişti. Bu sebeple de farkı kapatmak için devrimleri olabildiğince hızlı bir şekilde uygulamak istemişti. 

“Hayatta musiki lazım değildir. Çünkü hayatın kendisi musikidir. Musiki ile alakası olmayan mahlûkat insan değildir. Eğer mevzuu bahis olan hayat ise, musiki behemehâl vardır, musikisiz hayat zaten mevcut olamaz. Musiki hayatın neşesi, ruhu, süruru ve her şeyidir. Yalnız musikinin nevi şayan-ı mütalaadır.” 

Gazi Mustafa Kemal Atatürk 

Türk Müziğinde Yeni Dönem 

İlk olarak 1916 senesinde kurulan “Darülelhan” birçok yenilik ve düzenlemenin ardından, 1927 senesinde, “İstanbul Konservatuvarı” adını almıştır. “Muzıka-ı Hümayun” bünyesinde bando, fasıl heyeti ve orkestra bulundurmaktaydı ve 1924 yılında Ankara’ya taşınarak ismi “Risayet-i Cumhur Musiki Heyeti” olarak değiştirilmiştir. (Yani bugünkü Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası) 

Cumhuriyetin ilk on yılında İstanbul ve Ankara’da birçok klasik batı müziği konserleri yapılmıştı. Belirli zamanlarda ve halka açık şekilde yapılan konserler sayesinde, ünlü bestecilerin senfonik eserleri halka tanıtılmaktaydı. 1924 yılında Ankara’da kurulan Musiki Muallim Mektebi, 1937 yılında Gazi Terbiye Enstitüsü Müzik Bölümü ve 1938’de Ankara’da kurulan Askeri Müzik Okulu Atatürk’ün direktifleri doğrultusunda günümüze kadar gelişerek gelmeyi başarmış önemli kurumlardandır.Yakın dostu Falih Rıfkı Atay‘ın anlattığına göre Mustafa Kemal Atatürk, Sarayburnu’nda katıldığı bir açık hava eğlencesinde “Müziksiz devrim olmaz.” demiştir. Atatürk’ün burada kastettiği müzik, klasik batı müziğidir. Bu olayın üzerinden çok geçmeden Avrupa’nın ünlü sanatçılarından bazıları Ankara’ya davet edilmiştir. Bu kişilerin arasında olan Paul Hindemith, 1936 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı‘nı kurmuştur. 1934 yılında “Milli Musiki ve Temsil Akademisi Kuruluş Kanunu” çıkarıldı ve Müzik İnkılabı’nın programını yapmak için bir kurul oluşturuldu. Bu konu için Avrupa’dan getirilen uzmanlar çalışmalara başladı.
Dönemin en önemli bestecilerinden olan Bela Bartok, Ankara Halkevi Başkanlığı’nın davetlisi olarak 1936 senesinde Türkiye’ye gelmiştir. Türkiye’de bir aya yakın süre kalan Bartok, bu süre içinde Ankara da üç konferans ve iki konser vermişti. Aynı zamanda Türk müzik insanları ile de saha araştırmaları gerçekleştirerek, Türk müziğine katkıda bulunmuştur. 

1935 senesinde Ernst Praetorius, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın şefi olmuştur ve bu görevini de hayatını kaybedene dek sürdürmeye devam etmiştir. Bilim ve sanat, çağdaş toplumunun vazgeçilmez birer parçasıdır. Atatürk döneminde gerçekleştirilen bu devrimler ile, dönemin şartları göz önünde bulundurulduğunda önemli kazanımlar elde edildiği kuşkusuzdur. Müzik devrimi dönemin çağdaşlaşma aracı olarak ele alınmıştır ve bu yönde değerlendirilmiştir. Özellikle opera sanatına karşı özel bir ilgiye sahip olan Atatürk’ün aynı zamanda Batı ezgilerine ilgi duyduğunu, danslarını bildiğini, türkülerimizi çok sevip, sürekli söylediğini ve halk oyunlarına karşı da ayrı bir ilgisi olduğunu biliyoruz. Atatürk, ilgiyle yaptığı ve zaman geçirmekten hoşlandığı tüm aktiviteleri, çevresindekilere de aşılamaya ve onları da teşvik etmeye çalışırdı. 

“Mustafa Kemal Suriye’de görevliyken bir akşam evine dönüşte sokağın birinden müzik sesleri duyar. Camlar kâğıtlarla kaplı olduğu için içeri girer. İtalyan demiryolu işçileri mandolin çalıp müzik eşliğinde şarkılar söylemektedirler. Derin bir gıpta ile bakar onlara. Hayat bu kâğıtla örtülü pencerenin ardında diye düşünür. 

Müzik sanatçıları o büyük  insan döneminde yetiştirildi. Çağdaş Türk müziğinin geliştirilmesi için; ‘’Türk beşleri’’ diye adlandırılan kişilerden oluşan ve müziğimizin bugünkü çağdaş seviyeye ulaşmasında büyük emeği geçen sanatçılardan Ulvi Cemal Erkin, Hasan Ferit Alnar, Ahmet Adnan Saygun, Necil kazım Akses Devlet bursu ile müzik eğitimi için yurt dışına gönderilmişlerdir. Ankara’da Musiki Muallim Mektebinin kurulmasından sonra Avrupa’ya başka öğrenciler de gönderilmeye başlandı.Mektebinin kurulmasından sonra Avrupa’ya başka öğrenciler de gönderilmeye başlandı.Mektebinin kurulmasından sonra Avrupa’ya başka öğrenciler de gönderilmeye başlandı. Avrupa’daki eğitimini tamamlayan genç sanatçılar, yurda döndükten sonra hem çağdaş anlamda müzik eserleri bestelemiş hem de çeşitli müzik okullarında öğretmenlik yapmışlardır. Atatürk; ‘’Her milletin kendisine özgü gelenek ,kendine göre ,milliği özellikleri vardır. Hiçbir millet aynen giğer bir milletin taklitçisi olmamalıdır... Milliği müziğimizi, modern teknik içinde yükseltme çalışmalarına, daha çok emek verilecektir. Dünyanın her türlü ilminden, buluşundan, gelişmesinden istifade edelim, lakin unutmayalım, asıl temeli kendi çizdiğimizden çıkarmak mecburiyetindeyiz’ sözleri ile ulusal müziğin özünü koruyarak geliştirilmesini vurgulamıştır.Atatürk’ün yaptığı Türk müzik inkilabını kısaca; ‘’Türk müziğini kendisine özgü geleneksel yapısı içinde, uslüp ve biçim özelliği değiştirilmeden geliştirilmesi ve çağdaş bir yapıya kavuşturulması’’ sözleri ile ulusal müziğin özünü koruyarak geliştirilmesini vurgulamıştır.Atatürk’ün yaptığı Türk müzik inkilabının kısaca; ‘’türk müziğinin kendisine özgü geleneksel yapısı içinde, uslüp ve biçim özelliği değiştirilmeden geliştirilmesi ve çağdaş bir yapıya kavuşturulması’’ diye özetlenebilir.Türkiye’miz müzik alanında dünyadaki saygın ülkeler arasında yer almaktadır. Ülkemizin müzik alanında bu kadar ilerlemesinin en büyük nedeni, Atatük’ün belirlediği müzik ilkeleri doğrultusunda Cumhuriyet Döneminde başlatılan çalışmaların varlığıdır diyebiliriz. 

Mustafa Kemal Atatürk’ün Sevdiği Şarkılardan Bazıları 

• Vardar Ovası 

• Dayler Dayler 

• Bülbülüm Altın Kafeste 

• Yanık Ömer 

• Alişimin Kaşları Kare 

• Köşküm Var Deryaya Karşı 

• Atladım Bahçene Girdim 

• Şahane Gözler Şahane 

• Cana Rakibi Handan Edersin 

• İzmir’in Kavakları 

• Asker Yolu Beklerim 

• Fikrimin İnce Gülü