neyi kimden esirgiyor bu buz gibi sokaklar
bu ağaçlar niçin böyle yapraksız
bu geceler niçin böyle insansız
bu insanlar niçin böyle yarınsız
bu niçinler niçin böyle yanıtsız?

     Hasan Hüseyin, Nazım Hikmet’in Ölümü üzerine yazdığı “Haziran’da Ölmek Zor” şiirinden bir bölüm yukarıdaki dizeler. Haziran ayının ilk günleri üç büyük edebiyat ustasının yaşamını yitirdiği zamandır. Nazım Hikmet, Orhan Kemal ve Ahmed Arif. Her üçü de halkının ve dünya halklarının acısını acısı, sevincini sevinci bilmiş ve yapıtlarında emekçi halkın yaşamına ayna tutmuş ve halkın umudunun, acısının, sevincinin, düşlerinin sesi-sözcüsü olmuşlardır. Haziran olur da edebiyatımızın bu üç büyük ustasını anmadan geçmek olur mu?

     Mehmet Raşit Öğütçü ya da kullandığı adıyla Orhan Kemal. 15 Eylül 1914’te Ceyhan’da doğmuş, 2 Haziran 1970 yılında Sofya’da (Bulgaristan) yaşamını yitirmiştir. Orhan Kemal öykü ve romanlarında; Çukurova’nın, Adana’nın toprak kavgasını, köylü-ağa çatışmalarını, İstanbul’un sokak çocuklarını ve fabrika işçilerinin yaşamını anlatmıştır. Kendisi de Adana’da pamuk fabrikalarında işçilik, dokumacılık ve memurluk yapmıştır. Yapıtlarındaki sürükleyicilik, doğallığa ve gerçeğe uygunluğa dayanır. Kısa yaşamına on bir öykü kitabı, yirmi altı roman, iki oyun, bir anı ve bir inceleme kitabı sığdırmıştır.  Orhan Kemal’i kendisinden dinleyelim:

     “…Yazmak için yaşamak, duymak, halkı algılamak gerekir. Bir yazı adamı için çok gereklidir halkın içinde kalabilmek.Ve halkın değişimini algılamak. Hatta değişimi yakalamak, bu değişimin dışına düşmemek…”  “Ben saf halk çocuklarının nasıl sömürüldüklerini gördüm. Yurdunu seven bir insan, yazar olarak; yurdumun kalkınmasının gerekleri üzerine düşündüm, yazdıklarımla eyleme katıldım. Karınca kararınca tabii… Hikayelerimde, romanlarımda şunları belirttim: Halkım sömürülüyor, eziliyor. Bu koşulların ortadan kaldırılması gerekiyor.” Orhan Kemal. 

     Nazım’ı kendi şiiriyle anmak isterim.

Türkiye işçi sınıfına selam!

Selam yaratana!

Tohumların tohumuna, serpilip gelişene selam!

Bütün yemişler dallarınızdadır.

Beklenen günler, güzel günlerimiz ellerinizdedir,

haklı günler, büyük günler,

gündüzlerinde sömürülmeyen,

gecelerinde aç yatılmayan,

ekmek, gül ve hürriyet günleri.

Türkiye işçi sınıfına selam!

Meydanlarda hasretimizi haykıranlara,

toprağa, kitaba, işe hasretimizi,

hasretimizi, ayyıldızı esir bayrağımıza.

Düşmanı yenecek işçi sınıfımıza selam!

Paranın padişahlığını,

Karanlığını yobazın

Ve yabancının roketini yenecek işçi sınıfına selam!

Türkiye işçi sınıfına selam!

Selam yaratana!

     Ahmed Arif. 21 Nisan 1927 Diyarbakır doğumlu. Şiirin bu büyük ustasını da 2 Haziran 1991’ de kaybettik. Ardın da tek kitapla koskoca bir miras bıraktı.

HASRETİNDEN PRANNGALAR ESKİTTİM

Seni, anlatabilmek seni.
İyi çocuklara, kahramanlara.
Seni anlatabilmek seni,
Namussuza, halden bilmeze,
Kahpe yalana.

Ard-arda kaç zemheri,
Kurt uyur, kuş uyur, zindan uyurdu.
Dışarda gürül-gürül akan bir dünya...
Bir ben uyumadım,
Kaç leylim bahar,
Hasretinden prangalar eskittim.
Saçlarına kan gülleri takayım,
Bir o yana
Bir bu yana...

Seni bağırabilsem seni,
Dipsiz kuyulara,
Akan yıldıza,
Bir kibrit çöpüne varana,
Okyanusun en ıssız dalgasına
Düşmüş bir kibrit çöpüne.

Yitirmiş tılsımını ilk sevmelerin,
Yitirmiş öpücükleri,
Payı yok, apansız inen akşamdan,
Bir kadeh, bir cigara, dalıp gidene,
Seni anlatabilsem seni...
Yokluğun, Cehennemin öbür adıdır
Üşüyorum, kapama gözlerini...

Bakın Ahmed Arif  kendisini nasıl anlatıyor:

     “Asıl adım Ahmed Önal, Ahmed Arif olarak bilinirim. Yaşamım boyunca hakkı aradım; ezilenin ve güçsüzün yanında durdum. Memleketlilerim sömürülmesin, memleketlilerim kullanılmasın, memleketlilerim ölmesin diye konuştum. O günleri göremeyeceğimi bilsem de birilerine o günleri gösterebilmek için öldüm.”

    Hemen bütün şiirleri ünlü sanatçılar tarafından bestelenmiştir Ahmed Arif’in. Birkaçını sizlerle paylaşmak isterim. Ezgileri kulaklarınızı çınlatacaktır eminim.

Maviye çalar gözlerin/Ahmet Kaya, Adiloş bebe / Cem Karaca, Dağlarına bahar gelmiş memleketimin/ Sadık Gürbüz, Kirvem / Zülfü Livaneli ve daha niceleri.

     Ahmed Arif’in tek kitabının adı “Hasretinden Prangalar Eskittim” dir ve onlarca baskıyla satış rekorları kırmıştır.

Gece leylak ve tomurcuk kokuyor

Yaralı bir Şahin olmuş yüreğim

Uy anam, anam

Haziranda ölmek zor…

    Edebiyatımızın, dünya edebiyatının bu üç büyük ustasının anısına saygıyla…